تحلیل مبانی مشروعیت و نامشروعیت نهاد سلطنت از دیدگاه علمای عصر صفوی

تحلیل مبانی مشروعیت و نامشروعیت نهاد سلطنت از دیدگاه علمای عصر صفوی[1] حسین آبادیان[2] محمد بی‌طرفان[3] چکیده پیدایی حکومت صفوی به پشتوانه تشیع اثناعشری، زمینه‌هایی برای گسترش و رسمی شدن این مذهب در ایران فراهم آورد. دیدگاه علمای شیعه درباره حکومت در دوره غیبت در این دوره بسیار مهم بود؛ یعنی بحث مشروعیت سیاسی و دینی شاهان صفوی از مسائل کانونی اندیشه‌های علمای شیعه به شمار می‌رفت؛ چنان‌که به اعتراض‌ها و گاهی جنبش‌هایی در برابر حکومت صفوی دست زدند. هدف اصلی این مقاله، بررسی علل و عوامل فکری و نظری این اعتراض‌ها و جنبش‌هاست. به‌رغم پرداختن بسیاری از پژوهش‌ها به موضوع تعامل علما با حکومت صفوی، بدین موضوع کم‌تر اشارتی رفته است. روش تحقیق این مقاله تحلیل محتوای منابع و مآخذ عصر صفوی و سفرنامه‌های اروپاییان در این دوره تاریخی است.   [1]. تاریخ دریافت: 24/7/1391 تاریخ پذیرش: 15/9/1391 [2]. دانشیار دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی قزوین(ره)، گروه تاریخ، قزوین، ایران. [email protected] [3]. دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. [email protected]